2 Mart 2022 – Arzu ÇUBUKÇU
Hava Seyrüsefer Hizmet Sağlayıcıları (ANSP), uçakların hava sahasında güvenli bir şekilde seyahat edebilmelerini sağlamaktan sorumludur. Endüstri de trafik optimizasyonu konusunda yardımcı olmakla yükümlüdür. Havalimanlarında, terminallerde, hava sahası içinde ve çevresinde trafiğin kontrolü Hava Trafik Yönetimi (ATM) ve Hava Trafik Kontrolü (ATC) ile gerçekleşir.
ATC kulelerinde çalışan hava trafik kontrolörleri, kazaları önlemek için hem havada hem de karada uçaklar arasında güvenli mesafe ve akış sağlamaktan sorumludur. Pilotlar, kalkış noktalarından varış noktalarına güvenli ve verimli bir şekilde seyahat etmek için hava trafik kontrolöründen aldıkları talimatlara bağlıdır.
Hava Trafik Yönetim hizmetlerinin kapsamı;
- Hava sahası organizasyonu ve yönetimi,
- Talep ve kapasite dengeleme,
- Havalimanı operasyonları,
- Trafik senkronizasyonu,
- Çatışma yönetimi,
- Hava sahası kullanıcı işlemleri
- ATM hizmet teslim yönetiminden oluşur.
Hava Trafik Yönetimi 3 temel alanda incelenir;
- Hava Trafik Hizmetleri (ATS): Genel amaçları emniyetli ve düzenli trafik akışını sağlamak, uçuş ekiplerine gerekli bilgileri sağlamak (Uçuş Bilgi Hizmeti, FIS) ve acil durumlarda uygun kuruluşlara uyarı servisi sağlamaktır. ATS genellikle izinler ve talimatlar yayınlayan hava trafik kontrolörleri tarafından gerçekleştirilir. ATS, trafik türü ve yoğunluğuna, coğrafi koşullara, mevcut ekipmana, meteorolojik koşullara bağlıdır.
- Hava Trafik Akış Yönetimi (ATFM): Tıkanıklığı ve yığılmaları önlemek için trafik akışını verimli bir şekilde düzenlemektir. ATFM’de talep zamana, mekâna ve kullanılan yönteme göre değerlendirilir. Belirli rotalar için uygun kriterlerde uçakların seçilmesi buna en iyi örnektir. ATFM önlemleri, mevcut durumu değil daha çok yakın geleceği etkiler.
- Hava Sahası Yönetimi (ASM): Kıt bir kaynak olan hava sahasını, en verimli şekilde kullanarak hem sivil hem de askeri tüm kullanıcıları memnun etmek amaçlanır.
Kaynak: skybrary.aero
Havalimanları hizmet ağındaki gelişmeler, ülkelerin ekonomik olarak büyümesine ve bölgesel kalkınmaya yardımcı olur. Havalimanı yolcu talebinin artması, havalimanı tercih edilebilirliğinin yükselmesi sadece hava sahasındaki yoğunluk değil maddi ve kültürel kazanç da demektir. Bu nedenlerle, kapasitenin ve yoğunluğun iyi yönetilmesi hem havalimanı hem de sektör emniyetinin gereksinimleri açısından büyüme ve gelişmenin temel ihtiyaçlarındandır.