20 Mayıs 2022 – Anıl ÜYE & Arzu ÇUBUKÇU
Hem uçaklardan hem de havalimanı yer operasyonlarından kaynaklanan gürültü ve hava kirliliği, havalimanlarına yakın çevrede yaşayan, çalışan ve eğitim gören insanlar için sorun oluşturabilmektedir. Alansal gürültü kaynağı olarak da tanımlanabilen havalimanlarına ait gürültü emisyonları hesaplanırken pist sayısı ve konumu, iniş-kalkış yapan uçak tipleri, çeşitli uçuş prosedürleri ve farklı işlevsel ağırlıklar göz önüne alınmaktadır.
Havacılıktaki gelişmelerle birlikte, gürültü haritaları genellikle üç boyutlu dijital yükseltiler, trafik akışı ve meteorolojik koşullar gibi bilinen veya tahmin edilen parametrelerin hesaplanmasıyla elde edilir. Uçak gürültüleri çoğunlukla ilgili yazılımlarla, belirlenen alanlar için hesaplanmaktadır. Hesaplama noktaları ve aralarındaki mesafeler, arazinin coğrafi haritaları ve yerleşim planları üzerinden belirli bir düzen içerisinde tespit edilir.
Gürültü haritalarının hazırlanmasında, bir yandan gürültü haritalaması yapılacak alanla ilgili temsili verilerin, diğer yandan da kaynakların gürültü emisyon verilerinin doğru tespit edilmesi önem taşımaktadır. Havalimanları kaynaklı çevresel gürültü etki seviyeleri tespit edilirken belirli bir yaklaşım çerçevesinde hareket etmek gerekmektedir.
Haritaevi, coğrafi bilgi konusundaki uzmanlığı ile yüksek hassasiyet ve dikkatle güvenilir veriler toplamakta, işlemekte ve çözüme dönüştürülmektedir. Havalimanlarındaki faaliyetlerin, çevreye olan etkilerini kontrol altına almak, küresel ısınma ve iklim değişikliğine karşı alınan önlemlerle daha yaşanabilir ve sürdürülebilir ortamlar hazırlamak Haritaevi’nin faaliyet alanlarından biridir.
Haritaevi tarafından 2018 yılında geliştirilmeye başlanmış olan; sivil havacılık sektörüne dair pek çok mekânsal veriyi bulunduran AeroDataMarket, havalimanlarına ait gürültü haritası çalışmalarına ulaşılabilecek bir platformdur. Platformdaki gürültü haritalarından yola çıkarak yapılan bir diğer çalışma ise etkilenme analizidir. Etkilenme analizi için öncelikle araştırma bölgesine ait nüfus ve harita verileri toplanmalıdır. Bu sayede, çalışma alanı içerisinde gürültüye maruz kalan yerleşim yerleri, eğitim kurumları, hastane ve yaşayan kişi sayısı yaklaşık olarak tespit edilebilmektedir. Günümüzde gelişmiş gürültü hesaplama programları etkilenme analizini yapabilmektedir.
Gürültünün, gündüz, akşam ve gece zaman dilimlerindeki trafik yoğunluğu ve akışına bağlı olarak havalimanlarına yakın çevrelere etkileri değişmektedir. Haritaevi, havalimanlarının etki alanlarında günün farklı zaman dilimlerine göre ayrı ayrı maruziyetleri hesaplar ve desibel-dB(A) aralıklarına göre hesaplanan etkilenme analizi sonuçlarını çıkarır.
Haritaevi havalimanından kaynaklanan gürültünün etrafa olan etkilerini azaltmak için ICAO Doc 9829 AN/451 Uçak Gürültü Yönetimine Dengeli Yaklaşım Kılavuzu kapsamında; senaryolama, modelleme, gürültü izleme ve haritalama çalışmalarını yürütmektedir. Her bir havalimanının, ihtiyaçları doğrultusunda en yüksek çevre standartlarına ulaşmasına yardımcı olmakla birlikte havacılığın sürdürülebilir bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için kaliteli çözümler üretmek öncelikli hedeflerinden biridir.